Hoe verloopt de ontwikkeling van het verkeersinzicht bij kinderen?

Op welke leeftijd kan mijn kind alleen naar school toe fietsen? Dit is een vraag die moeilijk te beantwoorden is want natuurlijk is dit ook afhankelijk van kindkenmerken. Maar deze vraag intrigeerde me wel om eens meer onderzoek te gaan doen naar de ontwikkeling van het verkeersinzicht bij kinderen. Wat kun je nu eigelijk verwachten van een 6-jarige? Ik heb daarbij het volgende artikel met bevindingen samengesteld.

Van 0 tot en met 4 jaar

Vanaf ongeveer 3 jaar kunnen kinderen lopen en gelijktijdig hun aandacht richten op andere dingen. Tot ± 4 jaar is rennen en fietsen een probleem, vooral als plotseling moet worden gestopt. Kinderen tot zo'n 5 jaar hebben een zeer beperkt besef van gevaar.

Van 5 tot en met 8 jaar

Tussen de 5 en 10 jaar ontstaat bij een kind het besef van gevaar. Vanaf ± 5 jaar gaan kinderen zonder zijwieltjes fietsen; in het begin slingeren ze daarbij flink (vooral bij achteromkijken en lage snelheid). Vanaf ongeveer 6 jaar kennen kinderen de functie van een trottoir, een zebrapad en een verkeerslicht (rood is stoppen, groen is veilig). Tot de leeftijd van 8 á 9 jaar kunnen kinderen gevaren niet goed zien aankomen. Tot ± 10 jaar ontwikkelt het gezichtsveld en het vermogen om vanuit de ooghoek te zien. Tot ongeveer 10 jaar overschatten kinderen snelheid. Hierdoor wachten ze ook voor fietsers en auto’s die nog erg ver weg zijn

Van 8 tot en met 12 jaar

Tussen de 10 en 14 jaar onderschatten vooral jongens de snelheid. Hierdoor kunnen ze plotseling oversteken, vlak voor een aankomende auto of ander verkeer. Vanaf ± 10 jaar zijn de meest basale verkeersregels en -borden bekend. Tot ongeveer 11 jaar rennen kinderen nog wel eens spontaan de straat op. Opgaand in een spel of rennend achter een bal, vergeten ze dat de straat gevaarlijk kan zijn. Tot ± 11 jaar hebben kinderen problemen om de aandacht te richten op belangrijke zaken. Ze kunnen zich op slechts één ding tegelijk concentreren (een vriendje aan de overkant van de straat krijgt meer aandacht dan een naderende auto).Pas vanaf zo'n 11 jaar kunnen kinderen hun aandacht bewust richten op het verkeer. Tot ± 12 jaar vinden kinderen het nog lastig complexe verkeerssituaties met meerdere verkeersdeelnemers uit verschillende richtingen te overzien (kruispunten, rotondes, links afslaan). 

Van 12 tot en met 16 jaar

De fietsvaardigheid neemt tot ongeveer 14 jaar toe, waarbij tot het tiende jaar de grootste verbeteringen worden waargenomen. Hoe meer kinderen fietsen, hoe groter hun vaardigheid.  Zelfs tot 16 jaar leveren complexe verkeerssituaties nog regelmatig problemen op voor kinderen. Alle kinderen (dus ook middelbare scholieren) hebben grote problemen met de algemene voorrangsregels (bestuurders van rechts gaan voor, rechtdoor op dezelfde weg gaat voor, e.d.). Hoe jonger het kind, hoe groter deze problemen. Tot ± 16 jaar neemt de snelheid van informatieverwerking toe. Kinderen hebben dus meer tijd nodig dan volwassenen om beslissingen te nemen

Het besef dat je kind door het verkeer moet, maakt je misschien extra gemotiveerd om te zorgen dat het verkeer een beetje veiliger wordt. Bij jou in de buurt, rondom school of in het algemeen. Als ouder kun je zeker bijdragen aan een grotere verkeersveiligheid.

Wat kun je als ouder doen om het verkeerszicht te vergroten? We hebben wat tips voor je:

- Oefen samen met je kind

- Help je kind zich veilig door het verkeer te bewegen. Door verkeerssituaties uit te leggen, verkeersspelletjes te doen en samen te leren en te oefenen. Maak samen kilometers. Lopend en op de fiets. Zo leert je kind in de praktijk om te gaan met verkeer en veilig te handelen. Dit is uiteindelijk de enige echte manier om de veiligheid van uw kind in het verkeer te vergroten. En als u dit op een leuke manier doet zal het een mooie herinnering voor het leven kunnen worden.

- Word Verkeersouder en lid van VVN

- Als de school van uw kind nog niet aangemeld is bij Veilig Verkeer Nederland dan kan de school zich aanmelden om samen met veilig verkeer de schoolomgeving veiliger te maken. Als Verkeersouder helpt u mee aan de verkeersveiligheid rondom de school. U organiseert bijvoorbeeld praktische verkeersactiviteiten voor de leerlingen of denkt mee over veilige school-huisroutes. Samen met andere ouders maak je het gebied rondom school veiliger of help je de leerkracht bij verkeersactiviteiten.

- Zorg voor een veilige buurt. Iedereen kent wel zo’n situatie in de buurt waarvan iedereen al jaren wist dat het levensgevaarlijk was. En toch moet er vaak eerst iets verschrikkelijks gebeuren voordat er wat aan gedaan wordt. U kunt die goede burger zijn die er wel wat aan doet. Vaak is het bij de gemeente niet bekend of word wat ze weten niet op waarde ingeschat. Gelukkig leven we in een democratie en zal de gemeente het wel serieus nemen als ze weten dat het grootste gedeelte van hun inwoners de zelfde mening delen. Een handtekeningen actie zou hier bijvoorbeeld al kunnen volstaan.

Bronnen

-          CROW publicatie 153: Handboek ontwerpen voor kinderen, Ede, nov 2000

-          Straten voor kinderen, Stichting Kinderen Voorrang, Amsterdam, juni 1997

-          Kinderen Onderweg, Stichting Kinderen Voorrang, Amsterdam 1997